De vraag is, zeker in deze huidige krappe arbeidsmarkt, hoe je het volledig potentieel van medewerkers naar boven haalt. Brouwer: “Ik zie dat het directief aansturen in de schoonmaak minder wordt, terwijl er een tijd is geweest waarin dit de enige manier van aansturen was. Zonde, want daardoor zien medewerkers zich slechts als een radar in het mechanisme. Daarmee ontsluit je de potentie van schoonmakers om mee te denken met de doelstellingen van een opdrachtgever niet.” Dat terwijl schoonmakers die ruimte krijgen om zelfstandig, maar wel binnen grenzen, beslissingen mogen maken, veel gemotiveerder zijn. “Het is voor schoonmaakbedrijven al heel moeilijk om aan medewerkers te komen. Als je ze dan binnenhaalt, wil je hen een prettige werkplek en dito werkomstandigheden bieden. Daar hoort een zekere autonomie bij. Daarmee zorg je er ook voor dat mensen zich langer aan jouw organisatie verbinden.”  

Aandacht voor de mens

In feite is dat invulling geven aan nieuw werkgeverschap. “Daar passen diverse vragen bij: hoe houd ik mijn mensen duurzaam inzetbaar? Hoe word en blijf ik een aantrekkelijke werkgever? Hoe maak en houd ik leren leuk? Een belangrijke rol bij de beantwoording van die vragen ligt bij de leidinggevenden. Zij moeten oog hebben voor talent en de ontwikkeling van talenten. Ze moeten deze stimuleren. Zie mensen uit hun schulp te halen. Laat mensen meedenken. Laat de schoonmakers bijvoorbeeld ook het schoonmaakcontract meelezen. Zo kunnen ze zelf ook zien welke doelen de opdrachtgever heeft. Dat geeft schoonmakers de ruimte om mee te denken. Zoek naar wat past bij een medewerker, zodat deze goed in zijn vel zit. Heeft diegene de mogelijkheid om zich te ontwikkelen? Die insteek past niet bij directief leiderschap, maar vraagt om betrokken leiders met aandacht voor de mens.”  

“Als je de drijfveren kan achterhalen, kun je werk bieden dat bij iemand past”

Drijfveren achterhalen

Zingeving is daarbij belangrijk, stelt Brouwer. “Waarom komen mensen hun bed uit om bij jou te werken? Wat vinden ze er zo leuk aan? Als je de drijfveren kan achterhalen, kun je daar ook beter rekening mee houden en werk bieden wat bij iemand past. Vaak zijn schoonmakers heel betrokken bij de opdrachtgever waar ze werken. Of voelen ze zich verbonden met collega’s of de leidinggevende. Het is daarom ook goed om elkaar beter te leren kennen. Daar gebruiken we onder andere drijfverenonderzoeken en communicatiestijlentesten voor, waarin we iemands persoonlijkheid achterhalen aan de hand van vragen. Op basis daarvan komen we op een kleur uit. Bij blauw horen eigenschappen die we associëren met structuur, zekerheid en beheersing. Als je binnen een team elkaars kleuren weet, kun je beter rekening met elkaar houden. En kun je zien waar je kracht zit en waar je minder goed in bent.”  

Elkaar aanvullen

Een schoonmaakbedrijf kan op basis daarvan zelfs medewerkers selecteren. “Als er in een team alleen maar ‘blauwe’ mensen zitten, kun je daar beter een persoon die andere eigenschappen heeft bij zetten. Zodat het een echt, divers team met meerdere eigenschappen wordt.” Dergelijke testen leren ook of een leider bij een team past en andersom. “Ze geven ook inzicht in jezelf. Wat doe ik in stresssituaties? Wat is dan mijn gedrag?” Een ander voorbeeld: Rood hoort bij mensen die graag volgens een vast plan of volgens een protocol meters willen maken. “Dat past bijvoorbeeld bij medewerkers in het vloeronderhoud of schoonmakers van operatiekamers. Daar is in grote mate duidelijk wat gedaan moet worden.” Schoonmakers en hun leidinggevende vinden het best spannend om een dergelijke test te ondergaan. “Maar na afloop is het juist leuk om het open over elkaars eigenschappen te hebben en hoe je elkaar kunt aanvullen.”  

Meest waardevolle bezit

De onderzoeken en testen staan niet op zichzelf. Wie doelen van een opdrachtgever wil halen, moet kijken naar wat er in teams nodig is om die doelen te halen. Om daar als schoonmaakbedrijf rekening mee te houden bij de selectie van medewerkers. “Dat is meer dan ooit nodig, ook omdat er in de schoonmaak nieuwe functies ontstaan. In de zorg bijvoorbeeld is de schoonmaker vaker een servicemedewerker die ook het eten naar patiënten brengt. Dat vraagt om andere competenties, andere vaardigheden en een andere aansturing.” Kijk per situatie wat nodig is, stelt Brouwer dan ook tot slot. “Ondernemer Richard Branson zei het ooit al eens. Je werknemers zijn je meest waardevolle bezit. En: Gelukkige werknemers zorgen voor gelukkige klanten. Het begint dus allemaal bij jouw medewerkers.”