Wie een aantrekkelijke werkgever wil zijn, moet meer bieden dan alleen de verplichte schoonmaakopleiding. Odijk: “De traditionele wijze van mensen op cursus sturen werkt niet meer. Je moet het omdraaien en leerbehoeftes van medewerkers faciliteren. Dat vraagt van je als schoonmaakbedrijf dat je per individu ophaalt wat diegene wil en kan leren en daarop inspeelt. Zo maak je zijn of haar werk ook aantrekkelijker. Omdat het om een leven lang leren gaat.”  

Dat vraagt ook van ons dat we leren leuk en laagdrempelig maken, zegt Odijk. “Niet dagenlang in de schoolbanken, maar dicht bij de praktijk van alledag en hetgeen een medewerker beter in wil worden. Dat is soms nog wat eng voor medewerkers, ook omdat we in het verleden in de schoonmaakbranche juist heel sturend zijn geweest. We gingen van schoonmaakprogramma naar schoonmaakprogramma. Het is dan een compleet andere insteek als je vraagt naar de ontwikkelbehoeftes om te leren van medewerkers. Daar moeten medewerkers dan ook aan wennen.”

Potentieel benutten

“Er worden meer en andere dingen gevraagd van medewerkers, in welke laag van onze organisatie dan ook”, vervolgt Odijk. “Van schoonmakers tot aan direct leidinggevenden, middenkader en hoger kader. Denk aan de digitalisering, een inclusieve personeelsbezetting, taakverdieping en het telkens flexibel inspringen op nieuwe situaties zoals in de coronacrisis. Tegelijkertijd is er een krapte aan personeel. Als gevolg daarvan willen we als schoonmaakbedrijf het potentieel van onze medewerkers zo goed mogelijk benutten en medewerkers kansen geven om zich te ontwikkelen. Zo voeg je voor hen waarde toe. Dat kan door uren te combineren waardoor er volwaardigere banen ontstaan, de introductie van dagschoonmaak en taalontwikkeling. Maar dat kan ook door verbreding naar andere facilitaire taakvelden en het naar boven halen van talenten. We merken dat deze ontwikkelaanpak zorgt voor meer zelfbewustzijn, eraan bijdraagt dat ze lekker in hun vel zitten en het versterkt hun positie op de arbeidsmarkt.”

“Met deze totaalaanpak, inclusief ons programma Fit en Vitaal, hebben onze medewerkers duurzaam een betere positie op de arbeidsmarkt”

Kansen bieden

Tel daarbij op de trend van sociale innovatie. Odijk: “Als Gom vinden we dat we een verantwoordelijkheid hebben in het bieden van kansen voor mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt. Daar geven we onder meer met onze sociale onderneming Buitengewoon invulling aan, maar ook met Praktijkleertrajecten die we samen met onze klanten ontwikkelen. Mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt, bieden we praktische ondersteuning en de kans om door te stromen. We trekken bijvoorbeeld op met de Sociale Verzekeringsbank en de Technische Universiteit Delft om dergelijke leertrajecten mogelijk te maken. Maar we helpen mensen ook met het verbeteren van hun kwetsbare positie. Bijvoorbeeld met de basisvakopleiding algemene schoonmaak of met taaltrajecten. We kijken ook of het betrekken van families bijdraagt aan het succes van het traject. Alles om onze collega verder te helpen in zijn of haar leven.”

Mensen laten leren op de manier die het beste past

Gom vernieuwde de basisvakopleiding schoonmaak voor haar medewerkers. Odijk: “De basisvakopleiding schoonmaak is een verplichte opleiding, bedoeld voor vooral nieuwe medewerkers. Zo werd het ook ervaren, als een verplichte training. Maar het moet niet zo zijn dat je na afloop zegt: ‘nou, hier heb je je diploma en succes ermee.’ Je wilt wel dat mensen de stof tot zich nemen, je wilt dat de opleiding beklijft. Maar hoe neem je mensen dan het beste mee? Daarom zijn we gaan zoeken naar manieren om de basisopleiding meer te laten aansluiten bij onze doelgroep en bij de praktijk.”  

Gom maakte een ronde door het land om reacties van medewerkers op te halen. “Dat was aanleiding voor een rigoureuze nieuwe opzet. Eén die aansloot bij de opzet van de brancheorganisatie RAS, maar dan toegesneden op de behoeften van medewerkers. Groepen werden kleiner, lesmateriaal is vernieuwd in samenspraak met de operatie, een WhatsApp-groep maakte de lijnen met de coach directer. Ook de lesstof kreeg een update: meer aandacht voor veilig en gezond werken, het bespreekbaar maken van discriminatie en voor gastvrij en milieuvriendelijk schoonmaken.”  

De resultaten zijn opzienbarend: Waar het percentage geslaagden twee jaar terug nog bij 76 procent bleef steken, gaat nu 92 procent van de deelnemers gediplomeerd aan de slag.  

Anders leidinggeven

Een andere trend is volgens Odijk vernieuwend leiderschap. “In de branche zagen we in het verleden vaak een sturing op vooral cijfers. Directief. Er was minder aandacht voor de zachte kant van het leidinggeven. Denk aan het benutten van je arbeidspotentieel, talentonwikkeling en taakverbreding. Om die mogelijkheden te scheppen, moet je als leidinggevende de vraag durven stellen:  wat kunnen mensen nog meer? Welke waarde kunnen wij toevoegen? Dat naar boven halen, zorgt ervoor dat medewerkers het naar hun zin hebben en passen in hun baan. Ook willen we medewerkers meer regie geven over hun eigen ontwikkeling. Dat is een omslag van sturend op resultaten naar een ontwikkelgesprek. Die omslag zie je in alle lagen van onze schoonmaakorganisatie. Een voorbeeld daarvan is ons leerhuis voor rayonleiders en objectleiders. Daarmee faciliteren we medewerkers duurzaam in hun persoonlijke ontwikkeling, met aandacht voor vakinhoud en aansluiting op de zachte kant.”  

Lerende organisatie

Odijk tot slot. “Wij moeten als organisatie luisteren – of liever gezegd leren – van onze medewerkers en welke ontwikkeling zij willen doormaken. Uiteindelijk word je daar als schoonmaakbedrijf ook beter van. Dat het werkt is echt supertof. We krijgen dit terug van onze medewerkers. Werkgelukkige vakmedewerkers hebben impact op de uitvoering van de dienstverlening. Zij voegen waarde toe bij onze klanten en natuurlijk dan ook voor ons. Daardoor willen mensen bij je komen werken, willen ze bij je blijven werken en je helpt hen duurzaam inzetbaar te blijven. Met deze totaalaanpak, inclusief ons programma Fit en Vitaal, hebben onze medewerkers duurzaam een betere positie op de arbeidsmarkt. Zo snijdt het mes aan meerdere kanten.”  

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Gom.