De schoonmaakbranche innoveert continu. De sector vraagt om meer duurzaamheid, meer efficiëntie en modernere werkomstandigheden voor de werknemers op de vloer. Schoonmaakrobots sluiten hier naadloos op aan. Ze nemen moeiteloos zware en eentonige taken over, draaien automatisch hun programma af en leveren een continue kwaliteit. Hebben schoonmaakrobots de toekomst?
Tekst: Paula Jansen
Lees verder
Daarover sprak Service Management met Tom Dissel, commercieel directeur bij Toekomst Schoonmaakbedrijven. Het schoonmaakbedrijf heeft sinds vorig jaar de eerste robot in hun wagenpark: een autonome schrobzuigmachine van Taski. Voor Toekomst was dit het juiste moment om mee te gaan in deze innovatie: “Schoonmaakrobots zijn natuurlijk niet iets van het laatste jaar. De ontwikkeling is al enige jaren gaande. Maar je ziet dat er wel steeds meer de aandacht op komt te liggen en dat sensoren en mechanica zich steeds meer ontwikkelen. De schoonmaakmarkt is altijd zoekende: kan het slimmer, kan het sneller? Om de simpele reden dat wij altijd alles met mensen moeten doen. Dat is by far de hoogste kostenpost. Dus als je daar iemand neer kunt zetten in de vorm van een robot die niet ziek wordt, geen vakantie opneemt en dag en nacht kan werken, dan zou je verwachten dat daar op termijn natuurlijk een slag naar efficiëntie gemaakt kan worden.”
Een meer sexy imago
Efficiëntie is trouwens niet de enige reden om een schoonmaakrobot te overwegen. Het bezit van zo’n apparaat geeft ook een boost aan het imago van de schoonmaker. Dissel: “Wij zijn ook bezig om de schoonmaak als vak wat sexyer te maken. Schoonmaak wordt nog steeds als een beetje oubollig gezien en dat is een imago waar we eigenlijk vanaf moeten. Dat kan door gebruik te maken van digitalisering – er zijn bijvoorbeeld al genoeg medewerkers die met tablets werken. Maar ook het gebruik van robots geeft een heel andere dynamiek. Als je het mij vraagt gaat dat ons vak aantrekkelijk op de arbeidsmarkt maken.”
Grote vloeroppervlakten
De Taski van Toekomst loopt met name zijn rondjes bij Vanderlande, een internationaal opererende onderneming in transportsystemen, in Veghel. “Daar heb je vrij veel vloeroppervlak.” Hiermee benoemt Dissel ook direct een van de huidige beperkingen van deze schrobzuigrobots: ze werken optimaal in ruimtes met een groot vloeroppervlak met weinig obstakels. “Je ziet dat ze rendabel zijn als het om grote vloeroppervlakten gaat, het liefst oppervlakten die niet zoveel veranderen. Als je elke keer andere obstakels neerzet, dan betekent dat dat je hem elke keer opnieuw opdracht moet geven. Grote galerijen. Grote zalen. Op Schiphol waar er grote oppervlakten zijn. Op dat soort plaatsen kan hij over het algemeen goed zijn werk doen. Daar kun je de kosten ook terugverdienen.”
Terugpratende robots
De ontwikkeling van schoonmaakrobots is de afgelopen jaren snel gegaan en daarmee zijn de mogelijkheden enorm uitgebreid. Onder andere in de nauwkeurigheid van de sensoren en de mechanica zijn grote stappen gemaakt. “Bijvoorbeeld: vroeger was het nog de vraag wat je doet als je robot tegen een glazen pui aanrijdt. Ziet hij dat wel, ziet hij dat niet? Maar ook: is hij wendbaar? Is hij makkelijk te onderhouden? Is hij makkelijk te bedienen?” Dat probleem is inmiddels opgelost. Maar er zijn ook nog stappen te zetten. Vooral in de toegankelijkheid van de apparaten valt er winst te behalen: “Niet alle robots zijn denk ik al toegankelijk genoeg. Je moet heel goed weten hoe zo’n machine werkt. Aan de andere kant kun je als fabrikant wel stappen ondernemen om het zo simpel mogelijk te maken. Zo zijn er ook al robots die terugpraten en die aangeven wat er fout zit. Dus die ontwikkeling gaat wel gewoon gigantisch hard.”
Schoonmaak wordt nog steeds als een beetje oubollig gezien en dat is een imago waar we eigenlijk vanaf moeten.”
Openstaan voor de technologie
Het ontbreekt dus niet aan ontwikkeling van de geavanceerde machines. Maar Dissel constateert ook dat de financiële investering nog groot is. Een schrobzuigrobot kost al gauw dertig- tot vijftigduizend euro: “Je kunt er een goede auto van kopen, zeg maar”, aldus Dissel. En die investering moet wel terugverdiend kunnen worden. Een andere uitdaging ziet hij in de houding van bedrijven tegenover de technologie. “Bedrijven moeten ervoor openstaan. Het blijven machines, dus het kan een keer gebeuren dat hij in een storing valt en blijft staan. Men vindt daar iets van. Als hij net voor een grote conferentiezaal stilstaat, dan wordt dat als storend ervaren. En voordat je dan weer bij bent, moet je de technische kennis om te resetten en dergelijke eerst op locatie krijgen. Dat zijn dingen waar je nu nog in de praktijk tegenaan loopt.”
Toekomst zet in op stofzuigrobots
Kunnen we verwachten dat er bij Toekomst binnenkort meer robots rondlopen? “Wij zijn natuurlijk een regionaal opererend bedrijf in de driehoek Den Bosch-Eindhoven-Tilburg. Daar hebben wij niet de grote gebouwen waar je meteen rendabel zou zijn. Dan zit je toch wat meer in de bedrijven langs de A2-as en in Amsterdam en Rotterdam. We kijken nu daarom voornamelijk naar stofzuigrobots. Die zijn een stuk kleiner. Daar zie ik voor ons type bedrijf wat meer mogelijkheden. Je ziet dat de landelijke jongens wel wat meer mogelijkheden hebben om de schrobzuigrobots te plaatsen.”
Personeel ontlasten
De stofzuigrobot die Toekomst gebruikt is de Whiz van ontwikkelaars ICE en Softbank Robotics. Het principe is hetzelfde als de grotere schrobzuigmachines. “Van tevoren loop je achter die machine aan en die mapt dan zelf hoe deze moet lopen. Daarna kan de robot hetzelfde rondje maken. Je zet hem op zijn startpunt neer en drukt op start. Dan gaat die robot de vloer stofzuigen en kun jij ondertussen het toilet of de bureaus schoonmaken. Je blijft wel in de buurt van de robot, maar die doet eigenlijk zelf zijn taken. Je hoeft dus niet nog een keer zelf een stofzuiger te halen en tien à twintig minuten te gaan stofzuigen. Doordat hij ook in kleinere ruimtes kan werken zie je qua investering dat hij veel sneller terug te verdienen is.” Om dat verder te onderzoeken gaat Toekomst vanaf nu tot juni aan de slag met zes pilots. “Ik verwacht daarmee wel dat we personeel kunnen ontlasten. Want al dat stofzuigen dat het personeel moet doen, is bij uitstek een taak die je bij zo’n stofzuigrobot neer kan leggen.”
Invloed Covid
Het overnemen van eentonige taken door robots geeft de medewerker meer ruimte voor contact op de werkvloer: “Er komt meer hospitality bij. Medewerkers draaien dan niet alleen maar ‘snel snel’ hun programma af. Corona is daar natuurlijk wel een hele grote dissonant in. Je ziet veel meer flexbewegingen, dus de schoonmaker moet nu echt per dag kijken wat hij of zij moet doen. Kan ik beter iets anders doen omdat een bepaalde ruimte vuiler is omdat daar iemand is? Daarmee moet je ook goed bekijken waar je dan wel of niet een robot in gaat zetten. Dat is ook niet dit jaar in een keer helemaal anders, maar de komende jaren verwacht ik wel dat robots min of meer een standaad onderdeel worden van het machinepark”
Stofzuigen is bij uitstek een taak die je bij een robot neer kan leggen.”
Opvangen krapte op de arbeidsmarkt
Kunnen schoonmaakrobots voor een deel de krapte op de arbeidsmarkt opvangen? Voor Dissel is dit zeker een goede mogelijkheid. “Ja, dat is natuurlijk wel een mogelijk businessmodel. Stel dat je vijf of zes van die robots neerzet bij wat grotere gebouwen, daar bespaar je dan een aantal uur per week mee. Zo heb je geen vier mensen nodig, maar drie mensen. Dan is de vierde persoon in principe de stofzuigrobot. Dit is wel het soort model waarvan wij ook aan het kijken zijn of het zinvol is.”
Robot als maatje
Dissel ziet robots overigens niet als vervanging voor de menselijke medewerker. Dat is een belangrijk punt, want een aantal jaar terug leefde die angst wel regelmatig onder het schoonmaakpersoneel. Hij spreekt dan ook over de robot als het maatje van het menselijk personeel. “Het is eigenlijk net een hondje. Hij maakt schoon, je zet hem terug in zijn hok, je vult hem met water. Hij kan veel zelfstandig doen, maar uiteindelijk zal de robot in mijn optiek nooit de hele schoonmaakdienstverlening kunnen overnemen. Hij is echt ondersteunend aan de medewerker.”
