Code Verantwoordelijk Marktgedrag vreest faillissementen en ontslagen door forse stijging loonkosten

Een nijpende situatie dus, ook voor de schoonmaakbranche. Van die 250 duizend mensen werken er namelijk ruim 125 duizend in de schoonmaak. Het is dan ook een scenario waar we nu op moeten anticiperen, aldus voorzitter van de Code Verantwoordelijk Marktgedrag Geert van de Laar. "De situatie is momenteel zo nijpend dat er andere afspraken gemaakt moeten worden. Zo gaf Ard van der Steur, voorzitter van de Nederlandse Beveiligingsbranche, recent in een interview aan dat de loonstijging in deze branche zeker 15% zal bedragen. Een percentage dat beveiligingsbedrijven, gekenmerkt door lage winstmarges, grotendeels zullen moeten doorberekenen aan hun opdrachtgevers. Bij een te lage indexatie zullen beveiligingsbedrijven op kosten, zoals bijvoorbeeld inwerk- en opleidingskosten, gaan bezuinigen, neemt de kwaliteit van dienstverlening af én wordt het personeel uiteindelijk de dupe. Zeker niet ondenkbeeldig is dat bedrijven failliet gaan onder de forse kostendruk, waarbij met name het MKB als eerste in de knel zal komen. Ook schoonmaak-, catering- en verhuisbedrijven ervaren soortgelijke problemen."

Zoeken naar oplossingen

In de facilitaire sector worden vaak meerjarige contracten afgesloten met een afgesproken indexatie-clausule. Die indexatie loopt nu vaak al uit de pas met de stijging van de loonkosten. Daarom doet de Code Verantwoordelijk Marktgedrag een moreel appèl op opdrachtgevers in de sector: ga het gesprek aan met je leveranciers over het feit dat aan een hogere indexatie dan die is afgesproken niet te ontkomen valt. Door dit gesprek op een positieve en constructieve manier te voeren, kan er gezocht worden naar oplossingen. Uiteindelijk is iedereen immers gebaat bij continuïteit van de dienstverlening. "Juist in lastige tijden, ook voor de opdrachtgever, is het van groot belang om met respect voor de ontstane situatie het gesprek aan te gaan met facilitaire leveranciers", aldus Van de Laar. "Ook de opdrachtgever heeft er belang bij dat goede medewerkers blijven werken in de facilitaire branche of dat er juist nieuwe medewerkers instromen."

Gesprek aangaan

Onlangs heeft de Code Verantwoordelijk Marktgedrag de Handreiking indexatieafspraken meerjarige contracten uitgebracht. Die sluit aan bij dit appèl met een pleidooi voor goede en flexibele afspraken over indexatie op de lange termijn. Hierbij zijn goede procesafspraken en de dialoog tussen opdrachtgever en - nemer van groot belang.

De 5 meest gestelde vragen over all-in-loon

1. Wat is een all-in-loon precies?
   Een all-in-loon is het brutoloon plus vakantiedagen en vakantiegeld in één keer uitbetaald. Voor de schoonmaak betekent dat dat het brutoloon wordt verhoogd met 10% (10,5% bij het d-deel, de hotels) vakantie-uren over het basisuurloon en 8% vakantiegeld. Zie hier het all-in loon in de schoonmaak:
   
   
   
2. Is de eindejaarsuitkering ook meegenomen in het all-in-loon?
   Nee, omdat niet iedereen daar recht op heeft. Om in aanmerking te komen voor de eindejaarsuitkering moet je op 31 december minimaal 6 maanden in dienst zijn.
   
   
3. Aan wie mag je een all-in-loon betalen?
   Dat zijn ten eerste de vakantiekrachten. We spreken van vakantiekrachten als een werknemer alleen werkt in de periode van medio juni tot medio september. Dat kan de hele periode zijn of een gedeelte van die periode. Gedurende het jaar mag je ook studenten en scholieren een all-in-loon betalen. In de regel zijn het dus jongeren die in aanmerking komen voor een all-in-uurloon.
   
   
4. Als vakantiekrachten en scholieren/studenten een all-in-loon krijgen, mogen ze dan zoveel werken als ze willen?
   Dat hangt van de arbeidsovereenkomst af. Het maakt verschil of slechts relatief korte tijd gewerkt wordt (max 3 maanden) of dat de arbeidsovereenkomst voor langere tijd of zelfs onbepaalde tijd is aangegaan.
   • Arbeidsovereenkomsten met vakantiekrachten zijn doorgaans van korte duur. Voor hen gelden geen beperkingen, behalve de beperkingen die in de wet staan (qua uren). Ga ervan uit dat een vakantiekracht 38 uur per week mag werken. De reden daarvan is dat de werkgever de werknemer aan het einde van die relatief korte periode zowel het vakantiegeld als de waarde van de opgebouwde vakantie-uren uitbetaalt, dus dan kun je dat ook meteen doen. Zeker als het loon per week wordt uitbetaald, ontvangt de vakantiekracht direct een stuk meer loon.
   • Scholieren en studenten mogen tijdens de vakantieperiode net zoveel werken als vakantiekrachten. Tijdens de rest van het hele jaar mag maximaal 12 uur per week gewerkt worden als een all-in-loon wordt betaald. Dat is door de rechter beslist. Dat zit zo:
     
     Op basis van de wet mogen de wettelijke vakantie-uren niet uitbetaald worden; de werknemer heeft die uren nodig om uit te rusten/te herstellen van zijn werk. De rechter heeft echter beslist dat bij arbeidsovereenkomst tot 12 uur de vakantie-uren wel mogen worden uitbetaald.
     
     
5. Zijn er voorwaarden verbonden aan het betalen van een all-in-loon?
   Ja, er zijn voorwaarden aan verbonden:
   • Bij een arbeidsovereenkomst die langer duurt dan de vakantieperiode of bij arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd bedraagt de maximale omvang van de arbeidsovereenkomst 12 uur per week.
   • Hoewel de opgebouwde vakantie-uren worden uitbetaald, moeten werkgever en werknemer er samen voor zorgen dat de werknemer wel zoveel uur onbetaald vrij heeft als hij recht heeft op wettelijke vakantie-uren. Dus werknemer heeft wel vrij maar dat is dan onbetaald (de opbouw van wettelijk verlof bedraagt 7,69% van elk gewerkt of gedeeltelijk gewerkt uur (zie artikel 26 lid 1 cao).
   • De werknemer mag geen (financieel) nadeel hebben als hij een all-in-loon ontvangt.
   • Uit de arbeidsovereenkomst moet duidelijk blijken dat er sprake is van een all-in-loon en uit welke bedragen dit loon bij aanvang van de arbeidsovereenkomst bestaat. Bijvoorbeeld voor een 19-jarige werknemer:
     
     De werknemer wordt ingedeeld in loongroep 1 in de functie van medewerker algemeen schoonmaakonderhoud. Bij indiensttreding bedraagt het CAO-basisuurloon dat hoort bij de genoemde functie en bij zijn leeftijd € 10,65.
     Werknemer ontvangt een all-in-loon van € 12,78. Dit all-in-loon bestaat uit:
     Basisuurloon € 10,65
     Deel vakantietoeslag € 1,18
     Deel vakantiedagen opbouw € 0,95
   • Op de loonstrook vermeldt de werkgever duidelijk dat de werknemer de waarde van de vakantie-uren en de vakantietoeslag uitbetaald krijgt en wat het basisuurloon is.

Meningen verdeeld over datagestuurd schoonmaken

In het eerste kwartaal van 2022 liet Hago onderzoek doen onder diverse onderwijsinstellingen. Er zijn 7 diepte-interviews afgenomen. Daarnaast is er een kwantitatief onderzoek gehouden onder 46 verschillende onderwijsinstellingen. De functietitels van respondenten zijn divers: facilitair manager, facilitair coördinator, inkoopadviseur, directeur ondersteunende diensten en bedrijfsvoering, manager huisvesting en facilities, procurement manager, contractmanager en hoofd facilitaire dienst. In deze rol zijn zij mede- of eindverantwoordelijk voor het (strategisch) inkopen van schoonmaak.

Respect voor schoonmaker

In de top 3 van belangrijkste ontwikkelingen staat de schoonmaker centraal. Zowel het respect voor het beroep als de duurzame inzetbaarheid. Een schoonmaker heeft een essentieel beroep, maar studenten en medewerkers van de onderwijsinstelling nemen schoon nog wel eens ‘voor lief’. Om meer respect en begrip voor de schoonmaker te creëren is zichtbaarheid belangrijk, aldus 85 procent van de bevraagde onderwijsinstellingen.

Te weinig betaald

De schoonmaker is een gewaardeerde collega, maar bijna driekwart van de onderwijsinstellingen geeft aan dat de schoonmaker te weinig betaald krijgt. De schoonmaker staat op de loonlijst van de schoonmaakleverancier, maar een onderwijsinstelling kan wel invloed uitoefenen op de beloning van schoonmaakmedewerkers. De beloningen in geld liggen vast in een CAO om mensen te beschermen. Voor andere facetten, zoals werkdruk en werkplezier, is er zeker nog ruimte voor verbetering.

De impact van duurzaamheid

Het belang van duurzaamheid wordt gezien. Het werd in diepte-interviews vaak spontaan genoemd als een van de belangrijkste ontwikkelingen en ook het kwantitatieve onderzoek toont het belang aan. Duurzaamheid is een breed begrip en voor iedere onderwijsinstelling ligt de nadruk op een ander onderdeel. Materiaalgebruik, Zero-Waste en het reduceren van CO2 spelen de grootste rol. Bij duurzaamheid is het maken van concrete én meetbare impact belangrijk.

Resultaatgericht versus datagestuurd

Resultaatgericht en datagestuurd schoonmaken worden door respondenten niet als meest belangrijk bestempeld. Aan de andere kant zijn ze daar wel - bijna dagelijks - mee bezig. Voor veel onderwijsinstellingen is resultaatgericht schoonmaken momenteel de norm. Wat opvalt is dat 1 op de 5 respondenten het meten van kwaliteit bij resultaatgericht schoonmaken lastig vindt. Datagestuurd schoonmaken wordt daarbij nog niet door iedereen als oplossing gezien. 4 op de 10 geeft aan dat datagestuurd schoonmaken efficiënter is. 6 op de 10 is daar nog niet van overtuigd. De meningen zijn daarnaast ook verdeeld over de toegevoegde waarde van datagestuurd schoonmaken. Slechts 1/3 geeft aan dat zij datagestuurd schoonmaken als dé toekomst zien. Tot slot maakt een kwart van de respondenten zich zorgen over het effect van datagestuurd schoonmaken op de autonomie en het werkplezier van de schoonmaker

Schoonmakend Nederland waarschuwt voor schimmige uitleenconstructies

Met bonafide bedrijf in zee

Schoonmakend Nederland: "We hebben de indruk dat hier soms schimmige constructies achter schuilgaan. Daarom adviseren we je: wil je mensen inlenen, let er dan op dat je met een bonafide partij in zee gaat. Deze zijn bijvoorbeeld aangesloten bij de ABU of NBBU, en/of beschikken over het SNA-Keurmerk."

Ketenaansprakelijkheid

Als het bureau zijn zaken niet op orde heeft, loopt het schoonmaakbedrijf in het kader van de ketenaansprakelijkheid het risico aansprakelijk gesteld te worden voor eventueel niet afgedragen belastingen en premies. "Ook uitzendkrachten die niet het cao-loon hebben gekregen, kunnen hier alsnog aanspraak op maken. Ook loop je het risico dat ondeugdelijke constructies bij de keurmerkinspectie aan het licht komen, wat weer kan leiden tot ingewikkelde en mogelijk kostbare herstelacties."